- Door
- Matthijs van Bergen
- geplaatst op
- 15 januari 2010 08:05 uur
Terugblikkend op de juridische ontwikkelingen die 2009 voor ISP’s heeft gebracht, kan de bij jaaroverzichten gebruikelijke opmerking dat ‘er het afgelopen jaar veel is gebeurd’ waarschijnlijk zonder al te veel problemen achterwege worden gelaten. 2009 kende natuurlijk een rijkdom aan (juridische) gebeurtenissen, maar daadwerkelijke veranderingen in de rechtspositie van ISP’s in het bijzonder zijn op één hand te tellen. Hier volgt het belangrijkste.
Wet bewaarplicht
Dit misbaksel is een schoolvoorbeeld van waar we juist niet naartoe moeten in het komende decennium. Een slechte wet met nog slechtere gevolgen. De Eerste Kamer gaf zelf toe dat zij de wet aannam wegens politieke opportuniteit, ten koste van de wetenschappelijke rationaliteit. Het nut ervan is namelijk überhaupt nog steeds niet wetenschappelijk is vastgesteld. Zelfs zonder harde wetenschappelijke gegevens is echter wel duidelijk dat er van de huidige vorm weinig tot geen nut valt te verwachten, omdat het omzeilen ervan kinderspel is. En het doel, de bestrijding van terrorisme en verwante delicten, is men al op voorhand uit het oog verloren aangezien de verplicht bewaarde gegevens ook al opvraagbaar zijn bij de verdenking een hond als trekkracht te hebben gebruikt (met dank aan Bits of Freedom voor dit sprekende voorbeeld). Het risico dat naderhand het doel verder wordt opgerekt, is daarbij natuurlijk meer dan reëel. Wanneer (en niet indien) wordt vastgesteld dat terroristische aanslagen niet met de duur bewaarde persoonsgegevens kunnen worden verijdeld, zal een op p2p gebruikers jagende contentindustrie niet aarzelen te lobbyen om de kostbare gegevens achteraf toch tenminste nog van hun nut te voorzien.
Het moge duidelijk zijn dat, politieke (EU) opportuniteit terzijde, deze wet alles behalve opportuun is. Los van privacygerelateerde principiële bezwaren blijkt uit alles dat de inwerkingtreding van de wet volstrekt voorbarig is. Zo weet men bijna een half jaar na de inwerkingtreding nog steeds op wie de wet precies van toepassing is. En wat er precies moet worden bewaard. Legaliteitsbeginsel anyone? En nu moeten de marktpartijen meewerken aan ‘nulmetingen’, zodat de overheid nu toch nog kan leren wat zij vóór de inwerkingtreding van de wet al had moeten weten. De handhaving van de huidige wet is eigenlijk niet meer dan een soort datamining expeditie om op EU niveau inhoudelijk mee te kunnen discussiëren over dataretentie als zodanig. Over de rug van de telecomindustrie en de privacy van de burger.
Opzegbaarheid telecomcontracten
Een, voor consumenten althans, wat positievere ontwikkeling van het afgelopen jaar, is dat consumenten tegenwoordig hun contract inzake een elektronische communicatiedienst gemakkelijker kunnen opzeggen. Telco’s en ISP’s kunnen hun klanten dus geen stilzwijgende verlenging met een vaste termijn én geen hoge opzegtermijnen meer opleggen. Als de eerste contractstermijn is verstreken, kan op ieder moment worden opgezegd met een opzegtermijn van niet meer dan één maand. Hostingbedrijven kunnen dat nog wel, aangezien hosting (sec) niet onder de Telecomwet valt.
Nieuw EU richtlijnenpakket voor telecom
Op de valreep is dit pakket maatregelen (‘telecompakket’) na grote controverse over het ‘three-strikes’ aspect toch nog voor het einde van 2009 aangenomen. In herinnering: de Fransen wilden een wet waarbij illegale downloaders na 3 geconstateerde overtredingen zonder pardon – pardon, ik bedoel zonder rechterlijke tussenkomst – van het internet zouden worden afgesloten en het Europees Parlement wilde dat het telecompakket een dergelijke handelswijze juist zou verbieden. De uiteindelijke tekst bepaalt hieromtrent kort gezegd dat beperking van toegang tot het internet alleen mag plaatsvinden na een eerlijk en onpartijdig proces, met inachtneming van privacy en het onschuldbeginsel en als dat noodzakelijk en proportioneel is.
Andere belangrijke punten uit het pakket zijn nieuwe informatieplichten voor telecomaanbieders, zoals duidelijke en eerlijke informatie over promoties en aanbiedingen. Na de wet oneerlijke handelspraktijken zou dit eindelijk wel eens de nekslag kunnen betekenen voor de advertenties met in koeienletters ‘nu 5 euro per maand’ en daar met een minuscuul sterretje bij ‘geldt alleen de eerste maand, daarna 50 euro per maand. Minimale contractsduur is 24 maanden.’ Ook trucs als het naar boven toe afronden van belminuten (1:01 minuut wordt 2 minuten) zullen uit den boze zijn. Verder is netneutraliteit onder het nieuwe pakket beschermd en komt er een EU-brede telecomwaakhond – genaamd BEREC, lijkt ook wel wat op een hondennaam, vindt u niet? – die in feite uit alle ‘OPTA’s’ tezamen zal bestaan.
En daarmee is deze terugblik gelijk een beetje een vooruitblik. De gewijzigde EU-richtlijnen gelden namelijk niet rechtstreeks en de wijzigingen zullen moeten worden omgezet in nationale wetgeving. Nu het pakket richtlijnen aan de lidstaten en de OPTA’s aardig wat ruimte overlaten, ben ik benieuwd wat er volgend jaar te melden zal zijn.