- Door
- Arnout Veenman
- geplaatst op
- 16 mei 2008 08:05 uur
Eergisteren behandelde de Tweede Kamer de wet bewaarplicht. Voor ISPam.nl heb ik het debat in de Tweede Kamer bijgewoond. Het was een pittig debat en de parlementariërs waren allemaal goed op de hoogte.
Jan de Wit van de Socialistische Partij (SP) wees er bij de opening van het debat op dat de bewaarplicht een controversieel onderwerp is en dat de Tweede Kamer deze wet helemaal niet heeft gewild. De Tweede Kamer had de vorige minister van justitie de heer Donner zelfs opgedragen om tegen de richtlijn dataretentie te stemmen. Ondanks dat heeft de minister toch voorgestemd in Brussel. Iets dat De Wit hem nog steeds kwalijk neemt. Zodoende is De Wit van mening dat de Tweede Kamer zich nog alles behalve aan de bewaarplicht heeft verbonden.
Verder waren er in het debat verschillende tegenstanders van een lange bewaartermijn. Alexender Pechtold van D66 heeft een amendement ingediend dat de bewaartermijn tot 6 maanden verkort. Dat amendement is ondertussen mede-ondertekend door GroenLinks (GL) en de PvdA en SP hebben ook hun steun aan het amendement toegezegd.
Aan de andere kant staan CDA en VVD die juist voorstander zijn van een zeer lange bewaartermijn. Fred Teeven van de VVD, voorheen Officier van Justitie, had in Trouw gezegd dat hij wel voorstander was van een bewaartermijn “voor altijd”, maar stelde in het debat voorstander te zijn van de maximale termijn van 24 maanden. Dit gold ook voor Coskun Çörüz van het CDA die wegens de proportionaliteit toch voor 18 maanden termijn kiest.
Tussen alle partijen in zat Ed Anker van de ChristenUnie, die een bewaartermijn van 12 maanden wil en daar ook een amendement voor heeft ingediend. Op de vraag wat Anker zijn partij zal adviseren of zijn amendement het niet haalt, of hij dan kiest om het amendement van 6 maanden te steunen of toch kiest voor de 18 maanden van de regering wist Anker nog geen antwoord te geven. In beide gevallen zal zijn partij zich ernstig moeten beraden.
Een ander interessant discussiepunt was of het opslaan van verkeersgegevens ansich een beperking van de persoonlijke levenssfeer betekent of dat daar pas sprake van is zodra de gegevens worden opgevraagd. D66, GL, PvdA, SP en ChristenUnie vinden opslag al een beperking van de persoonlijke levenssfeer en CDA en VVD vinden dat pas bij opvraging.
Alle partijen waren het er over eens dat de bewaarplicht ondermijnt wordt door het feit dat bedrijfs e-mail en e-mail via partijen als Hotmail, Gmail en Yahoo en chatboxen als MSN niet onder de bewaarplicht zullen vallen. Ook het wisselen van SIM-kaart en mobieltjes ondermijnen de bewaarplicht. Çörüz (CDA) wil graag van de minister dat hij daar een oplossing voor gaat zoeken. Volgens Hirsch Ballin valt bedrijfs e-mail inderdaad niet onder de bewaarplicht omdat “het gesloten systemen zijn”, dat zei die echt!
Çörüz liet in het debat doorschemeren dat hij wel voorstander is van een verbod op het wisselen van SIM-kaarten (anonieme prepaid telefoonkaarten) en het liefst ook bedrijfs e-mail en gratis e-mail providers onder de bewaarplicht wil hebben. Om de wittevlekken zoveel mogelijk “dicht te timmeren”. Alexander Pechtold (D66) interrumpeerde Çörüz na deze uitspraak en noemde het CDA “kampioen schijnveiligheid”.
De voorstanders van een korte termijn wezen continue op het feit dat er feitelijk geen onderbouwing is voor een lange bewaartermijn. Uit verschillende onderzoeken blijkt namelijk dat de politie veelal juist alleen recente verkeersgegevens nodig heeft en dat er nauwelijks zaken zijn die zouden kunnen profiteren van een lange bewaartermijn. De voorstanders verwezen daarbij voornamelijk naar “cold-cases” en zaken die pas in laat stadium aan het licht komen. Waarop de tegenstanders weer wezen op het feit dat 18 of 24 maanden daarvoor zelfs ook niet voldoende zouden zijn.
Het leek wel of dat de voorstanders van een lange termijn, waaronder ook de beide bewindspersonen, minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin en staatssecretaris van Economische Zaken Frank Heemskerk, de duidelijke argumenten tegen de lange bewaartermijn negeerden, terwijl ze enkel met argumenten als het nut bij cold-cases terug kwamen.
Ook niet onbelangrijk zijn de gegevens die moeten worden opgeslagen. Volgens Hirsch Ballin gaat het expliciet niet om de surfgegevens, dus welke websites je bezocht hebt. Daarbij was er nog wel een flinke discussie over hoe het nou zit met de bijlage bij de wet waarin de gegevens staan die bewaard moeten worden. Volgens de minister hoort deze bijlage bij de wet en is dat dus ook gewoon wet (in formele zin).
Al is het daarbij wel merkwaardig om op te merken dat er twee bewaarplichten zijn, één waarvan de gegevens die moeten worden opgeslagen in de bijlage van de wet staan en de andere wordt bij Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) bepaald. Dat werd helaas niet in het debat besproken en daar bestond ook veel onduidelijkheid over in het debat, waar de te bewaren gegevens nou wel of niet staan. Het is mij nu in ieder geval nog steeds niet duidelijk.
De kosten voor ISP’s door de bewaarplicht zijn niet duidelijk. De parlementariërs concludeerde uit het feit dat de ISP’s niet hebben aangegeven wat de kosten zullen zijn, dat ze dit of niet willen vertellen uit concurrentieoverwegingen of het wel mee valt met de kosten van dataretentie. Staatssecretaris Heemskerk deed er nog een scherpje bovenop door te melden dat de kosten voor opslag per TB de afgelopen jaren met een factor 7 zijn gedaald. De grootste kosten door de bewaarplicht zouden dan ook niet zitten in de opslag van de gegevens maar in de operationele en administratieve zaken er om heen.
ISP’s en telecombedrijven bij wie data wordt opgevraagd krijgt een vergoeding. Het parlement wil dat de minister gaat nadenken aan een staffel, omdat kleine ISP’s die niet zoveel bevraagd worden meer initiële kosten hebben bij maar enkele opvragingen en grote partijen die veel opvragingen krijgen die zouden er zelfs winst op kunnen maken. Gezien de kostenvergoeding respectievelijk 6.50 euro en 13.00 euro zijn voor bepaald soort bevragingen, mag het duidelijk zijn dat dit ook weer compleet onzin is. De kosten voor opsporing komen net als bij aftappen weer voor rekening van de ISP’s en telecombedrijven.
Tweede Kamer voorzitter Gerdi Verbeet gaf aan dat de het wetsvoorstel voor 22 mei moet zijn behandeld, zodat de Eerste Kamer het ook nog voor het reces kan behandelen. Het wetsvoorstel en de amendementen zullen dus volgende week waarschijnlijk al in stemming worden gebracht. Gezien de grote verdeeldheid, vooral op het gebied van de bewaartermijn, gaat het nog spannend worden. Vooral de keuze van de ChristenUnie voor 6 of 18 maanden zou weleens doorslaggevend kunnen zijn en daarbij ook nog de stem van de kleine partijen als SGP en Partij voor de Dieren.
Wat mij wel duidelijk is geworden dat webhosters zo goed als zeker (voor de e-mail) onder de bewaarplicht zullen vallen, zeker na de aanhoudende pleidooien van Çörüz (CDA) om de witte vlekken zoveel mogelijk dicht te timmeren. Ik vraag me af of veel van de kleine webhosters wel aan de bewaarplicht en alle eisen aan de beveiliging daaromheen kunnen voldoen.